تاثیر مقادیر و زمان مصرف کود نیتروژن بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی جو

به منظور بررسی تاثیر مقدار و زمان مصرف کود نیتروژنه بر عملکرد دانه، برخی خصوصیات زراعی و کارایی مصرف نیتروژن، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کود نیتروژن با چهار سطح (صفر، 60، 120و 180 کیلوگرم در هکتار) و زمان مصرف کود نیتروژن در چهار سطح (2/1همراه کاشت +2/1طویل شدن ساقه) ، (3/1همراه کاشت + 3/1 طویل شدن ساقه +3/1ظهور سنبله) ، (4/1همراه کاشت + 2/1 طویل شدن ساقه + 4/1ظهور سنبله )، (2/1همراه کاشت + 4/1 طویل شدن ساقه +4/1ظهور سنبله) به صورت های t0، t1، t2، t3 بودند. انباشت ماده خشک کل در تمامی ترکیبات تیماری، به آهستگی تا 64 روز پس از کاشت روند صعودی داشت و سپس به طور سریعی تا 85 روز پس از کاشت افزایش یافت و از 85 روز تا رسیدگی، به آهستگی بواسطه افزایش پیری برگ ها و کاهش سطح برگ کاهش یافت. بیشترین میزان انباشت ماده خشک کل در کرت هایی مشاهده گردید که میزان 180 کیلوگرم کود نیتروژن در تقسیط به صورت t1به کار برده شد. روند مشابهی نیز در سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و شاخص سطح برگ برآورد گردید. افزایش در مقدار کود نیتروژن به طور معنی داری طول دوره پر شدن دانه را افزایش داد. بیشترین وزن دانه و سرعت پر شدن دانه در بالاترین سطح کود نیتروژنه در تقسیط به صورت t1 و کمترین وزن دانه و سرعت پر شدن دانه درسطح کودی شاهد برآورد گردید. نتایج نشان داد که فیلوکرون تحت تاثیر مقدار، زمان مصرف و اثر متقابل این دو قرار گرفت. افزایش مقدار نیتروژن منجر به کاهش فیلوکرون و افزایش سرعت ظهور برگ شد. بین زمان های مصرف نیتروژن نیز از این نظر تفاوت های معنی داری وجود داشت. سرعت ظهور برگ ها در تقسیط به صورت t1 بیشتر از دیگر زمان های مصرف بود. بالاترین سرعت ظهور برگ و نیز کوتاه ترین زمان برای فیلوکرون به ترکیب تیماری مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط به صورت t1 تعلق داشت. نتایج نشان داد که مقادیر و زمان های مصرف کود نیتروژنه، تاثیر معنی داری بر انتقال مجدد ماده خشک داشت. بیش ترین میزان انتقال ماده خشک در حالت شاهد و کمترین آن در بالاترین مقدار کود نیتروژنه در سطح دوم زمان مصرف مشاهده شد. مقدار، زمان و اثر متقابل این دو عامل بر روی عملکرد و اجزای عملکرد دانه معنی دار شد. حداکثر عملکرد دانه ( 20/3701 کیلوگرم در هکتار) به ترکیب تیماری مصرف 180 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط به صورت t1 تعلق داشت. اثر ترکیب تیماری مقدار کود در زمان های مختلف مصرف آن بر کارایی مصرف کود معنی دار شد. حداکثر کارایی (45/31 کیلوگرم بر کیلوگرم) مربوط به کرت هایی بود که 60 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط به صورت t1 و حداقل آن (72/23 کیلوگرم بر کیلوگرم) مربوط به کرت هایی می شد که 180 کیلوگرم نیتروژن در تقسیط به صورت t0 به کار برده شد. بنابراین، به نظر می رسد که به منظور دست یابی به حداکثر عملکرد دانه و دیگر شاخص های رشدی نظیر بیوماس کل و سرعت رشد محصول، پارامترهای مربوط به پر شدن دانه نظیر طول دوره و دوره موثر پر شدن دانه از سطح کودی 180 کیلوگرم در هکتار در تقسیط به صورت t1 در شرایط اقلیمی اردبیل را می توان پیشنهاد نمود.